در طراحی لرزه ای نوین، تمرکز صرف بر مقاومت سازه در برابر بارهای زلزله‌ای، دیگر پاسخگوی نیازهای عملکردی ساختمان‌ها نیست. رویکرد طراحی بر پایه عملکرد (Performance-Based Seismic Design – PBSD)، با هدف پیش‌بینی رفتار سازه در برابر شدت‌های مختلف زلزله و تعیین سطح قابل‌قبول آسیب‌پذیری اجزای سازه‌ای و غیرسازه‌ای، جایگاه ویژه‌ای در مقررات و آیین‌نامه‌های لرزه‌ای یافته است. مستندات کلیدی سازمان FEMA، از جمله FEMA 273 (1997) و FEMA 356 (2000)، چهار سطح عملکردی متمایز را معرفی کرده‌اند که مبنای ارزیابی عملکرد و طراحی مقاوم‌سازی محسوب می‌شوند.
سطوح عملکرد لرزه‌ای سازه‌ها
- عملکرد خدمت‌رسانی بی‌وقفه (Operational – OP)
در این سطح، سازه و کلیه تأسیسات مکانیکی، برقی و تجهیزات حیاتی بدون آسیب باقی می‌مانند و بهره‌برداری از ساختمان بلافاصله پس از زلزله ممکن است. اجزای غیرسازه‌ای نیز آسیب محسوسی نمی‌بینند. این سطح عملکرد معمولاً برای مراکز حیاتی مانند بیمارستان‌ها، مراکز داده و ایستگاه‌های امدادی هدف‌گذاری می‌شود.
- قابلیت استفاده بی‌وقفه (Immediate Occupancy – IO)
در این وضعیت، اجزای اصلی سازه بدون آسیب جدی باقی می‌مانند و پایداری کلی ساختمان تضمین می‌شود. اگرچه اجزای غیرسازه‌ای ممکن است دچار آسیب محدود شوند، خطر جانی وجود ندارد و امکان بهره‌برداری فوری از ساختمان فراهم است.
- ایمنی جانی (Life Safety – LS)
سازه در این حالت دچار آسیب‌های گسترده، اما کنترل‌شده می‌شود. اعضای اصلی سازه ممکن است دچار آسیب شوند، اما فروریزش کلی یا موضعی رخ نمی‌دهد. تخریب احتمالی اجزای غیرسازه‌ای یا حتی برخی اجزای سازه‌ای به‌گونه‌ای نیست که جان ساکنین را تهدید کند.
- آستانه فروریزش (Collapse Prevention – CP)
در این پایین‌ترین سطح عملکرد قابل‌قبول، سازه به‌شدت آسیب دیده و وارد ناحیه رفتار پساکمانشی شده است. در عین حال، ساختمان همچنان توان تحمل بارهای ثقلی را دارد و از فروریزش کامل جلوگیری می‌شود.
ثبت ديدگاه